Plinsko svjetlo ili Gaslight (1938.)
britanski je dramski klasik Patricka Hamiltona podnaslovljen kao viktorijanski triler. No, sagledavamo li ga iz današnjeg ugla, on predstavlja mnogo više od samo jedne uske žanrovske odrednice. Plinsko svjetlo je i suptilno iznijansirana psihološka drama u kojoj se spajaju elementi ženske gotičke drame, melodrame i noira, a zahvaljujući tematskom fokusu na problem emocionalnog zlostavljanja sluđivanjem, upravo je ovaj dramski tekst zaslužan za psihološki termin koji je danas ušao u svakodnevnu uporabu – gaslighting. Gaslighting se odnosi na osmišljeni oblik manipulacije čiji je krajnji cilj žrtvu dovesti do faze u kojoj preispituje vlastitu percepciju stvarnosti, pri čemu se narušava njezino mentalno zdravlje, kao i autonomija u partnerskom, prijateljskom ili radnom odnosu.
Inscenacijom Plinskog svjetla u produkciji Aplauz teatra i režiji Marka Jurage, vraćamo se povijesnim ishodištima termina gaslightinga, tražeći u pristojnoj suzdržanosti i etiketi viktorijanskog doba suvremene i nama prepoznatljive obrasce i psihološke motivacije, štoviše upozorenja i znakove koji se kriju u problematičnoj dinamici jednog bračnog para i određivanju granice između istine i zamišljaja. Što se zaista događa s plinskim svjetlom koje se pali i gasi? Igra detekcije karakteristična za triler ili noir stoga postaje i psihološka detekcija gaslightinga, a u toj detekciji sudjeluje i naša publika.
Predstava je sufinancirana sredstvima Grada Zagreba.
